යාපනය

පසුගිය සතියේ බ්‍රහස්පතින්දා සහ සිකුරාදා දවස් දෙක ගෙවුණේ යාපනයේ. අනුරාධපුරේ මිතුරු සමාගම් වල රැස්වීම් වලටත් සහභාගී වෙලා යාපනයට යනකොට රෑ හතට කිට්ටුයි. මාන්කුලම් පසු කරන කොට මට මතක් වුණේ ජාතික භෞතික සැලැස්මට අනුව එය උතුරේ අගනගරය සැලසුම් කලේ එහි බව. එහෙත් දැන් ඒ බව කාටත් අමතක වෙලා වගෙයි. භූගෝලීය වශයෙන් ගත්තහම එය හොඳ තේරීමක් වගේ පෙනුනත් යාපනයට ගියාම ඒ ගැන දෙපාරක් හිතන්න අවශ්‍ය බව පේනවා. මොකද යාපනය සියළු අංශවල කේන්ද්‍රස්ථානයක් ලෙස සෑහෙන දුරට ස්ථාපිත වෙලා ඉවරයි. කිලිනොච්චියේ පාර අයිනේ තියෙන යුද්ධකාලේ කොටි විසින් විනාශ කරපු ජල ටැංකිය යුධ ස්මාරකයක් ලෙස ස්ථාපිත කරන්න යන එක ගැන ඒ දවස්වල නම් මගේ ඒතරම් මනාපයක් තිබුණේ නැහැ. ඒත් ඒ අසලින් යන කොට ඒ ගැන ඇතිවුනේ වෙනස් හැගීමක්. ඒහි තිබුණු වැකියත් ඊට හේතු වෙන්න ඇති - Say no to destruction. එතන සමරුහලකුත් තිබුණා ඒත් අපි එතන නැවැත්වුවේ නැති හන්දා ඒකේ මොනවගේ සිහිවටනද තියෙන්නේ කියලා බලන්න බැරිවුණා. ඒක නම් ටිකක් වැඩි වැඩක් වගේ.

අපි රෑට නැවතුනේ උදයන් නම්වූ ගෙස්ට් හවුස් එකේ. කළින් ඒක උදයන් පත්තරය අච්චු ගහපු කාර්යාලය. ඒ කාලෙ පාවිච්චි කරපු බංකරයත් තාම එහි තියනවා. උදයන් ගෙස්ට් හවුස් එක පිරිසිදු වගේම ඉහල ආගන්තුක සත්කාර සේවාවක් සලසන තැනක්. රාත්‍රියේ යාපනයේ ටවුමේ සහ ඕලන්ද කොටුව වටේ රවුමක් ගහලා නැවත උදයන් වෙත එන‍කොට රෑ බෝවෙලා. ඒ එනකොට අපිට කිතුල් රා වඩියක් සූදානම් වෙලා තිබුණා. ඒවත් භුක්ති විදලා නිදාගන්නකොට මධ්‍යම රාත්‍රිය වෙලා.

යාපනයේ තියෙන පැරණි පුරාවිද්‍යා ස්ථාන අතර ඉස්සර කරේ කියාගෙන බඩු ගෙනියනකොට මහන්සි වුණාම බර නිදහස් කරලා ගිමන් අරින වෙලාවට කරේ තියෙන බඩු පහසුවෙන් (දෙකට නැවී බර බිමින තියන්නෙ නැතිව) සැහැල්ලු කරගන්න යම් උසකින්යුතුව නිම කරපු ගල් නිර්මිත සහ ගවයින්ට පිට කසා ගන්න ගලින් කරපු නිර්මිතත් ඇති බව පැවසුණා.

පසුවදා උදේට නගරයේ තියෙන මලයාලම් තෝසේ කඩෙන් කෙහෙල් කොලේට දාලා දෙන රස නහර පිනවන තෝසේ උළුදු වඩේත් එක්ක කාලා අපි ගියේ කදුරුවෙල විහාරෙට. එයට පාවිච්චි කරන අනෙක් නම කන්දරෝඩෙයි. ඊළගට දඔකොලපටුනට ගිහින් ආපසු යාපනයට එනකොට දවල් එකොලහටත් ලගයි. අපි ගිය රාජකාරිය තිබුණේ යාපනයේ කොටුවේ. ඒ එහි සංරක්ෂණ කටයුතු පිළිබදව. කොටු පවුරේ වැඩ නම් බොහොමයක් හොදින් කෙරී ගෙන යනවා. ඒත් outer defence area එකේ තව වැඩ ගොඩක් කරන්න තියෙනවා. ඊට අමතරව යාපනය ගැන තවත් ලියන්න දේ බොහොමයි.  

රජෙය් බරපැන

 

ඔස්තාද් ඩේවිඩ් පොඩි අප්පුහාමි පිළිබඳ පොතක් එළිදක්වන බව ඉරිදා පත්තරේ තිබුණා. එළිදක්වන උත්සවය තියෙන්නේ ඔහු ඉගෙනගත් කුලියාපිටිය මධ්‍ය මහා විද්‍යාලයේ. ඒ හන්දා සහභාගී වන්නට ලැබෙන්නේ නැහැ. ගිය අවුරුද්දේ දැයට කිරුළට කුලියාපිටිය මධ්‍ය මහා විද්‍යාලේ හදපු auditorium එකේ තමයි මේ එළි දැක්වීම පැවැත්වෙන්නේ. පාසලක ප්‍රධාන ශාලාව ගැන හිතුවහම මේ ශාලාව සෑහෙන්න ලොකු සහ පහසුකම් සහිත එකක්. කුලියාපිටිය මධ්‍ය මහා විද්‍යාලෙට බොහොම කිට්ටුවෙන් තියෙන වයඔ විශ්ව විද්‍යාලෙටත් තව auditorium එකක් දැයට කිරුළ යටතෙම හැදුවා. හරිනම් කරන්නට තිබුණේ පාසලටත් විශ්ව විද්‍යාලෙටත් පාවිච්චි කරන්න එක ශාලාවක් හදන එකයි. ඒත් විශ්ව විද්‍යාල සමාජයට විවෘත කරන්න අපි සූදානම් නැහැ. හුගක් විශ්ව විද්‍යාල ඒවා ස්ථාන ගත කර ඇති ප්‍රදේශයත් එක්ක කිසිම සම්බන්ධයක් නැහැ. සේවා සැපයීම් ආදියෙන් පමණක් නොවෙයි එහි පවත්වන පාඨමාලා පවා ප්‍රදේශයේ ආර්ථිකයට හැකි තරම් අදාල වනවා නම් හොදයි. දැයට කිරුළට මුදල් වෙන් කිරීමේ රාජකාරී වලට මා සෘජුවට සම්බන්ධවී සිටියත් මම සම්බන්ධ වන විට මේ ඉදිකිරීම් සෑහෙන්න දුර ගිහින් නැත්නම් නවත්වන්න උත්සාහයක් හෝ ගන්න තිබුණා. මොකද ඒ වගේ සමහර උත්සාහ ඵල දැරූ බව මා අත්දුටු නිසා.

ඇත්තටම හැම පාසලකටම හොඳ ශාලාවක් හදා දෙන්න පුළුවන් නම් හොඳයි. ඒත් දැන්මම නෙමෙයි මගේ හිතේ. ප්‍රාග්ධන වියදම් කරන කොට අපට මීට වඩා කල්පනාකාරී වන්න තිබුණා. අනුරාධපුරයේ දැයට කිරුළට හදපු අති විශාල සහල් ගබඩා හරිහැටියට පාවිච්චි වෙනවාද කියන එක ප්‍රශ්නයක්. හම්බන්තොට නගරයේ හදපු සම්මන්ත්‍රණ ශාලාව මාස ගානකින්වත් පාවිච්චි කරළා තිබුණු බවක් මෑතදී ඒ අසලින් යන විට පෙනුනේ නැහැ. සමහරක් මෙවැනි ප්‍රාග්ධන වියදම් වල නිස්සාරභාවය පැහැදිලිව පෙනෙනවා. ඒත් සමහර ඒවා එක පාරට පෙනෙන්නේ නැහැ. උදාහරණ ලෙස ජලසම්පාදන ක්‍රම හදනකොට ඒවා සැලසුම් කරන්නේ ඉදිරි ඉල්ලුමද සලකා. ඒ අනුව සම්බන්ධතා විශාල සංඛ්‍යාවක් ඉලක්ක කරගෙන හදන යෝජනා ක්‍රම විශාල ධාරිතාවයෙන් යුතු සංරචක වලින් සමන්විත වෙනවා. ඒත් අවුරුදු ගානක් ගියත් අර සම්පූර්ණ ධාරිතාවය හෝ ඉන් අඩක්වත් පාවිච්චි නොවන අවස්ථා බොහොමයක් දකින්නට පුළුවන්. මෙතනදී divisibility කියන එක ප්‍රශ්ණයක් වන්න පුළුවන්. උදාහරනයක් හැටියට airport  එකක runaway එකේ බාගයක් හදන්නට බැහැ. ඒත් ජලසම්පාදන ක්‍රමයක මීට වඩා flexibility එකක් තියෙනවා. ඒකට තරමක් ඔලුව වෙහෙසන්න වෙනවා. අපිට තියෙන උපකරන හා ඒවයේ ධාරිතාව වගේම අනාගතයේදී අවශ්‍යතාව පරිදි ඒකක එකතු කිරීමේ හැකියාව සොයාබලන්න වෙනවා. එක එක ක්ෂේත්‍රයේ අපේ මොඩලය මොකක්ද කියන එක වගේම සමස්ථ ආර්ථික මොඩලය මොකක්ද කියන එකත් අපේ දෘෂ්ඨි පථයෙන් තරමක් ඈත බවයි පෙනෙන්නේ.