සෝමවතිය

බොහෝ කාලයකට පස්සේ වන්දනා ගමනක් යන්න අවස්ථාව ලැබුණා. ඒ පොළොන්නරුවේ සෝමවතී රජමහා විහාරයට. පළමු වතාවටයි එහි යන්න ලැබූනේ. එහෙත් සෝමාවතිය අභය භූමියට බම් මීට කළින් යන්න ලැබුණා. අනුරාධපුරයේ රාජකාරී කරන කාලයේ සෝමාවතී අභයභූමිය මැද තිබුණු වැව් දෙකක් ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීම එවකට රාජකාරී කළ ව්‍යාපෘතිය මගින් සිදු කෙරුණා. ඒ සඳහා අරමුදල් ලබා දුන්නත් නිලධාරීන් කිසිවෙක් එම වැව් දැක තිබුණේ නැහැ. එයට හේතුව මෙම අභය භූමිය එවකට කොටි රජදහනක්ව පැවතීමයි. ඒ නිසාම පදිංචිකරුවන් එම ගම්මාන අතහැර ගොස් තිබුණා. එහෙත් ගොවිතැන් පමණක් කෙරී තිබුනා. කුඩා හමුදා අනුඛණ්ඩයක් එම වැව් අසල ස්ථාපනය කොට තිබුණා. අප එහා යන් විට අපට ආරක්ෂාව සැපයුවේ එම කුඩා හමුදා කඳවුරෙන්.

සෝමාවති රජමහා විහාරය ඇත්තේත් අභයභූමිය අද්දරයි. ලඟ ඇත්තේ සුංගාවිල කියන් ගම. ඒ හන්දා සමීපයේ ජනාවාස නැහැ. පන්සල දක්වා ඇති විදුලි වැට සමීපයට වල් අලින් පැමිනෙනවා. ඊට අමතරව මෙම පංසල් භූමිය ගංවතුරෙන් ද යටවන බව කියවෙනවා. නමුත් පුංචි කඩමණ්ඩියක් එහි තිබුණා. එහි එන වන්දනා නඩ වලට නවතින්න විශාම ශාලා සංකීර්ණයක් ම තනා තිබෙනවා. වායු සමනය කළ කාමර පවා එහි අඩු ගාස්තුවකට ලබා ගන්නට පුළුවන්. බුදුහාමුදුරුවන්ගේ දකුණු දළදාව සෝමවතී චෛත්‍යයේ තැන්පත් නොට ඇති බව සඳහන්. ඒ වගේ බුදුරැස් විහීදීම වගේ ආශ්චර්යන් මෙහි සිදුව ඇති බව කියවෙනවා. ඒ සම්බන්ධ ඡායාරූපද එහි දක්වා තිබෙනවා. නායක හාමුදරුවන් බණ කියද්දී මෙම ආශ්චර්යන් ගැන පුන පුනා කියන්නේ බැතිමතුන් වැඩි පිරිසක් ගෙන්වා ගැනීමට වන්න ඇති.  

කොටින්ගෙන් තිබූ තර්ජන නොතකා හාමුදුරුවන් පංසල ආරක්ෂා කොට ගෙන තිබෙනවා. ක්‍රිස්තු පූර්ව දෙක හෝ තුන්වන සියවසට අයත් සෙල්ලිපි එහා දකින්නට පුළුවන්. එහෙත් ඒවායේ ලියවී ඇතිතේ මොනවාද කියා දක්වන පුවරුවක් හෝ එහි දකින්නට නැහැ. එහි පූජා වතාවත් වලට සහභාගී වෙලා ඉරිදා දවල් වරුවේ පොළොන්නරුවටත් ගිහින් ආපසු කොළඹට එනකොට රාත්‍රී 12 ට කිට්ටු වෙලා. දවස් දෙකක් නිර්මාංශිකව සිටීමත් හොඳ යෙක් වුණා.  

                                          දඹුල්ලේ ආර්ථික මධ්‍යස්ථානය

සෝමවතී චෛත්‍යය

පොළොන්නරුවේ නටඹුන්